نوشته های مشابه
ال آرژینین به افزایش گردش خون، عملکرد ورزشی و ریکاوری بعد از بیماری کمک می کند اما ممکن است مکمل ال آرژینین تداخل دارویی ایجاد کند.
فهرست مقاله
ال آرژینین چیست؟
ال‌آرژینین یک آمینو اسید است. آمینو اسیدها مادۀ تشکیل دهندۀ پروتئین هستند و به دو دستۀ ضروری و غیر ضروری تقسیم می شوند. آمینو اسیدهای غیر ضروری در بدن تولید می شوند اما آمینو اسیدهای ضروری از طریق رژیم غذایی دریافت می شوند.
ال آرژینین نیمه ضروری یا ضروری مشروط است. یعنی در شرایط خاص، مثل بارداری، نوزادی، بیماری و تروما، به آمینو اسید ضروری تبدیل می شود.
بدن برای تولید نیترو اکسید به ال آرژینین نیاز دارد. نیترو اکسید مولکولی است که در انواع فرایندها و وظایف بدن، از جمله تنظیم گردش خون، عملکرد میتوکندری و ارتباط سلولی، نقش دارد.
ال‌آرژینین مادۀ تشکیل دهندۀ چند آمینو اسید دیگر، شامل گلوتامات (glutamate)، پرولین (proline) و کراتین (creatine)، است و برای حفظ سلامت و عملکرد دستگاه ایمنی ضروری است.
بدن برای تولید سلول های تی (یعنی همان گلبول های سفیدی که در واکنش ایمنی نقش کلیدی دارند) به آرژینین نیاز دارد.
همانطور که گفتیم، ال‌آرژینین چند وظیفۀ کلیدی در بدن بر عهده دارد، پس کمبود این آمینو اسید عملکرد سلولی و اندامی را مختل می کند و منجر به بروز مشکلات جدی می شود.
ال آرژینین به طرق مختلف تولید می شود. با تجزیۀ پروتئین ها در بدن، آمینو اسید سیترولین تولید می شود که ال‌آرژینین محصول فرعی آن است. ال آرژینین از طریق مصرف محصولات پروتئینی هم جذب می شود.
محصولات پروتئینی، نظیر گوشت، لبنیات، آجیل، سویا و ماهی، سرشار از ال‌آرژینین هستند. طبق گزارشات، ما به صورت میانگین روزی ۶-۴ گرم ال آرژینین از غذا دریافت می کنیم.
تحقیقات نشان می دهد رژیم غذایی متداول در غرب بین ۳۰-۲۵% از مجموع آرژینین بدن را فراهم می کند.
افزون بر این، ال‌آرژینین با مصرف مکمل هم جذب می شود. مکمل ال آرژینین به صورت پودر، شربت، کپسول و قرص از فروشگاه، داروخانه و اینترنت قابل خریداری است.
در این مقاله از دپارتمان تغذیه مجله سلامت دکتر بهشتیان درباره خواص، مقدار مصرف و عوارض ال آرژنین صحبت می کنیم.
خواص و مصارف ال آرژینین
اکثر افراد، شامل ورزشکاران و بیماران خاص (مثل کسانی که به فشار خون مبتلا هستند)، به دلایل مختلف از مکمل ال آرژینین استفاده می کنند. همچنین، در محیط بیمارستان و برای درمان بیماری بحرانی یا زخم از این مکمل استفاده می شود.
تحقیقات نشان می دهد مکمل ال‌آرژینین فواید زیادی دارد اما نتایج ضد و نقیض است و شاید این مکمل، آن طور که برخی کمپانی های داروسازی ادعا می کنند، در درمان برخی بیماری ها قوی عمل نکند.
تقویت عملکرد ورزشی
برخی شواهد محدود نشان می دهد که مکمل ال‌آرژینین می تواند عملکرد ورزشی را بهتر کند چون میزان نیترو اکسید در بدن را بالا می برد که به گردش خون و اکسیژن رسانی به عضلات کمک می کند.
برای مثال، در سال ۲۰۱۷، یک آزمایش تصادفی روی ۵۶ بازیکن مرد فوتبال انجام شد. شرکت کنندگان به مدت ۴۵ روز، ۲ گرم ال آرژینین دریافت کردند. نتیجه نشان داد عملکرد ورزشی در این گروه ارتقا پیدا کرد.
در یک پژوهش دیگر، ۹ شرکت کنندۀ مرد یک ساعت قبل از ورزش، نوشیدنی حاوی ۶ گرم ال‌آرژینین را نوشیدند. نتیجه نشان داد سطح نیترو اکسید به طرز قابل توجهی بیشتر شد و عملکرد ورزشی ارتقا یافت.
اما اکثر مطالعات در زمینۀ ارتباط بین ال آرژینین و عملکرد ورزشی نشان می دهد که این ماده به تقویت عملکرد ورزشی کمک نمی کند.
ال سیترولین، مادۀ پیش نیاز برای تولید ال‌آرژینین است که در ادامه بیشتر درمورد آن توضیح می دهیم. به نظر می رسد این ماده برای تقویت عملکرد ورزشی بهتر از ال آرژینین عمل می کند.
تنظیم فشار خون
به نظر می رسد مکمل ال آرژینین برای کسانی که مبتلا به فشار خون هستند، مفید است.
مطالعات نشان می دهد مصرف مکمل ال آرژینین فشار خون سیستولیک و دیاستولیک را کاهش می دهد.
وجود ال‌آرژینین برای تولید نیترو اکسید ضروری است. نیترو اکسید سلول های تشکیل دهندۀ عروق را ریلکس می کند و در تنظیم فشار خون نقش دارد.
در سال ۲۰۱۶، نتیجۀ ۷ پژوهش مورد مطالعه قرار گرفت. براساس شواهد، مصرف مکمل آرژینین به صورت قرص یا آمپول فشار خون سیستولیک و دیاستولیک را در بزرگسالان مبتلا به فشار خون تا ۵.۴ میلی متر جیوه کاهش داد.
کنترل بیماری حاد
اگر بدن به خاطر عفونت و آسیب تحت فشار قرار بگیرد، آرژینین به یک آمینو اسید ضروری تبدیل می شود و با توجه به نیازهای فیزیکی، به شدت به آن احتیاج پیدا می کنید.
در این شرایط، بدن قادر به تولید آرژینین نیست و باید از منابع بیرونی این ماده را دریافت کنید.
پس وقتی بدن دچار بیماری بحرانی می شود یا تحت جراحی قرار می گیرد، سطح آرژینین کم می شود و مشکلات جدی را به دنبال می آورد که شامل نقص سیستم ایمنی و سیستم گردش خون است. به منظور جلوگیری از این مشکلات، در محیط بیمارستان برای درمان انواع بیماری ها از مکمل آرژینین استفاده می شود.
برای مثال، معمولاً از آمپول یا قرص آرژینین برای درمان عفونت های جدی مثل انتروکولیت نکروزان (necrotizing enterocolitis) در نوزاد، عفونت خون، سوختگی، بیماری مزمن و جای زخم و قبل و بعد از جراحی و آسیب استفاده می شود.
تنظیم قند خون
تحقیقات نشان می دهد ال‌آرژینین به متابولیسم گلوکز کمک می کند و حساسیت به انسولین را بالا می برد. پس برای افراد مبتلا به دیابت مفید است.
بدن برای تولید نیترو اکسید به ال‌آرژینین احتیاج دارد. نیترو اکسید در عملکرد سلولی و واکنش بدن به انسولین نقش دارد. انسولین همان هورمونی است که قند خون را به سلول ها می فرستد تا به عنوان انرژی مورد استفاده قرار بگیرد.
پس افزایش نیترو اکسید باعث تقویت عملکرد سلول ها می شود تا انسولین تولید کنند.
برخی مطالعات نشان می دهد مصرف مکمل ال آرژینین در بلندمدت از بروز دیابت جلوگیری می کند.
در یک پژوهش، ۱۴۴ نفر، که از نظر تنظیم قند خون مشکل داشتند، مورد آزمایش قرار گرفتند. شرکت کنندگان به مدت ۱۸ ماه، هر روز ۶.۴ گرم ال‌آرژینین خوردند. نتیجه نشان داد احتمال ابتلا به دیابت طی یک دورۀ ۹۰ ماهه کاهش پیدا کرد.
سایر خواص ال آرژینین
برخی مطالعات نشان می دهد مکمل ال‌آرژینین به درمان موارد زیر هم کمک می کند:
- درمان اختلال نعوظ: بررسی ۱۰ پژوهش در سال ۲۰۱۹ نشان داد مصرف ۵-۱.۵ گرم مکمل ال‌آرژینین در روز به بهبود اختلال نعوظ کمک کرد.
- تقویت گردش خون: برخی شواهد نشان می دهد مکمل ال آرژینین به تقویت عملکرد عروق و گردش خون کمک می کند اما نتایج ضد و نقیض است و بسیاری از افراد می گویند ال‌آرژینین در این زمینه موثر نیست.
- درمان و پیشگیری از پره اکلامپسی: تحقیقات نشان می دهد مصرف ال آرژینین در دوران بارداری به جلوگیری و درمان پره اکلامپسی کمک می کند. این وضعیت خطرناک دو ویژگی دارد: فشار خون بالا و وجود پروتئین در ادرار.
فهرست فوق کامل نیست و نقش ال آرژینین در درمان چند بیماری دیگر، از جمله چاقی، بیماری قلبی، سرطان، سندرم تخمدان پلی کیستیک، ناباروری و اضطراب، مورد مطالعه قرار گرفته که شامل استفاده از این مکمل به تنهایی یا در کنار سایر مکمل هاست.
اما تحقیقات در این زمینه محدود است و هنوز نتیجۀ قطعی ندارد. بنابراین، لازم است بیشتر در این باره تحقیق کنیم.
افزون بر مواردی که ذکر شد، بسیاری از افراد به چند دلیل دیگر، از جمله کاهش خطر سرماخوردگی و کاهش وزن، از مکمل ال آرژینین استفاده می کنند. با این حال، در این زمینه شواهد علمی وجود ندارد.
عوارض ال آرژینین
در مجموع، مطالعات نشان می دهد ال آرژینین بی ضرر است و بدن به راحتی می تواند مکمل ال‌آرژینین را هضم کند. حتی مصرف روزانۀ این مکمل در بازۀ زمانی یک سال، سلامت بدن را به خطر نمی اندازد.
اما ممکن است عوارض ناخوشایند، مثل نفخ، دل درد، حالت تهوع و اسهال، را تجربه کنید. این علائم به ویژه زمانی ظاهر می شود که در حجم زیاد (۹ گرم یا بیشتر در روز) مصرف شود.
با این حال، در یک پژوهش، ۱۴۲ بزرگسال به مدن ۹۰ روز ۳۰ گرم ال‌آرژینین مصرف کردند و دچار عوارض نشدند. پس مصرف دوز بالای این ماده (دست کم در کوتاه مدت) ضرر ندارد.
با توجه به آنچه گفته شد، مکمل ال‌آرژینین جزو مکمل های امن و بی خطر است اما لازم است بعضی افراد از مصرف این مکمل بپرهیزند.
برای مثال، افراد مبتلا به آسم، سیروز کلیه، بیماری کلیوی، فشار خون پایین و کمبود guanidinoacetate methyltransferase نباید ال آرژینین مصرف کنند (مورد آخر یک اختلال ژنتیکی است که روی متابولیسم آرژینین تأثیر می گذارد).
مقدار و طریقۀ مصرف ال آرژینین
مقدار مصرف ال‌آرژینین متغیر است و به نوع بیماری بستگی دارد که قصد درمان آن را داریم.
برای مثال، برای بررسی تأثیر ال آرژینین روی فشار خون، ۳۰-۶ گرم ال آرژینین در روز به مدت ۲-۲۴ هفته مصرف شد.
مطالعات نشان می دهد مصرف ۵-۱.۵ گرم ال آرژینین در روز علائم اختلال نعوظ را بهبود می بخشد.
معمولاً برای درمان پره اکلامپسی، روزی ۴-۳ گرم ال آرژینین به مدت ۱۲ هفته یا تا زمان زایمان تجویز می شود. همچنین ممکن است ال‌آرژینین در محیط درمانگاه به خانم های باردار تزریق شود.
دوز پیشنهادی ال آرژینین کمتر از ۹ گرم در روز است تا مشکلات گوارشی، مثل حالت تهوع، اسهال و نفخ، رخ ندهد اما در تحقیق و محیط درمان از دوز بالاتر استفاده می شود.
اگر ال‌آرژینین بین وعده های غذایی مصرف شود، بهتر جذب بدن می شود.
اوردوز
همانطور که گفتیم، معمولاً مصرف آرژینین (حتی در دوز بالا) خطرناک نیست.
اما زیاده روی در مصرف آرژینین غیر ممکن نیست و مخصوصاً برای بچه ها خطرناک است. در ادامه بیشتر در این مورد توضیح می دهیم.
تداخل دارویی ال آرژینین
ال آرژینین با داروهای زیر تداخل دارد:
- داروی فشار خون: انالاپریل ، لوزارتان ، آملودیپین ، فورزماید و غیره.
- داروی اختلال نعوظ: سیلدنافیل سیترات ، تادالافیل و غیره.
- داروی رقیق کنندۀ خون: کلوپیدوگرل ، انوکساپارین ، هپارین، وارفارین و غیره.
- داروی دیابت: انسولین، پیوگلیتازون ، گلی پیزاید و غیره.
- داروی افزایش گردش خون: نیتروگلیسرین، ایزوسورباید و غیره.
- داروی ادرارآور: آمیلوراید، تریامترن، اسپیرونولاکتون و غیره.
ال آرژینین با مواد و مکمل های زیر تداخل دارد:
- گیاه و مکمل های کاهش فشار خون: کوآنزیم Q10، گیاه پنجه گربه، روغن ماهی، دیوخار، گزنه، تیانین و غیره.
- گیاه و مکمل های کاهش قند خون: شنبلیله، جینسینگ آسیایی، جینسینگ سیبری، گوارگام (صمغ گوار) و غیره.
- گیاه و مکمل های رقیق کنندۀ خون: گل میخک، سنبل، سیر، جینکو بیلوبا، جینسینگ آسیایی، زردچوبه و غیره.
- زایلیتول: تداخل با زایلیتول یا الکل قند باعث کاهش قند خون می شود.
بارداری و شیردهی
در شرایط خاص، مثل پره اکلامپسی، ال آرژینین در دوران بارداری مورد استفاده قرار می گیرد.
معمولاً تجویز این مکمل در دوران بارداری تحت نظر متخصص و به دلیل خاص، مثل پره اکلامپسی یا خطر پره اکلامپسی و محدودیت رشد داخل رحمی (IUGR)، انجام می شود.
برخی شواهد نشان می دهد مکمل ال آرژینین نتیجۀ بارداری را بهتر می کند و برای سلامت جنین و بارداری مفید است.
زیرا در دوران بارداری، بدن به خاطر رشد جنین و جفت بیشتر به ال آرژینین احتیاج دارد. پس مخصوصاً زنانی که دچار کمبود این ماده هستند و به غذاهای پروتئینی دسترسی ندارند، از طریق رژیم غذایی به اندازۀ کافی ال آرژینین دریافت نمی کنند.
حتی اگر نیاز بدن به آرژینین در دوران بارداری از طریق غذا تأمین شود، در شرایط خاص مصرف پروتئین یا مکمل آمینو اسید ضروری است.
این وضعیت شامل حال زنانی است که رژیم غذایی محدود دارند (گیاهخوار یا وگان هستند) یا به خاطر حالت تهوع و استفراغ شدید در دوران بارداری، به اندازۀ کافی مواد مغذی دریافت نمی کنند.
اما اول باید با پزشک مشورت کنید. اگر باردار هستید و قصد دارید از مکمل ال آرژینین استفاده کنید، نظر متخصص را بپرسید.
در زمینۀ تأثیر مکمل ال‌آرژینین روی خانم های شیرده تحقیق صورت نگرفته است. به همین دلیل، در این دوران، حتماً با متخصص مشورت کنید تا مشخص شود آیا با توجه به نیازهای شما، مصرف مکمل در زمان شیردهی بی خطر و ضروری است یا خیر.
بیماران خاص
طبق تحقیقات، اکثر افراد (از جمله خانم های باردار و سالمندان) می توانند از مکمل ال آرژینین استفاده کنند اما مصرف این مکمل برای بعضی از افراد (از جمله کسانی که بیماری کبد یا کلیه دارند) خطرناک است.
گاهی در محیط بالینی مکمل ال‌آرژینین برای کودکان تجویز می شود و دوز مناسب این مکمل برای بچه ها ضرر ندارد اما قبل از دادن مکمل به بچه ها، با متخصص مشورت کنید.
مصرف این مکمل توسط کودکان فقط با توصیۀ پزشک و در شرایط ضروری بلامانع است.
لطفاً این توصیه را جدی بگیرید چون دوز بالای ال آرژینین در کودکان عوارض جدی به دنبال دارد و مرگبار است.
مکمل های جایگزین ال آرژینین
بعد از مصرف مکمل، روده و کبد به سرعت ال آرژینین را هضم می کنند؛ به طوری که حتی به سیستم گردش خون نمی رسد. به همین دلیل، برخی معتقدند ال سیترولین (مادۀ پیش ساز ال‌آرژینین) برای افزایش آرژینین گزینۀ بهتری است.
ال سیترولین یک آمینو اسید غیر ضروری و مادۀ پیش ساز ال‌آرژینین است که طی چند واکنش آنزیمی (که بیشتر در کلیه ها اتفاق می افتد)، به ال‌آرژینین تبدیل می شود. شما می توانید به جای مکمل ال آرژینین، از مکمل ال سیترولین استفاده کنید.
تحقیقات نشان می دهد مکمل ال سیترولین میزان ال آرژینین در بدن را بالا می برد. در واقع، برخی مطالعات نشان می دهد ال سیترولین بهتر از مکمل ال‌آرژینین میزان آرژینین را افزایش می دهد.
در همین راستا، گفته می شود مکمل ال سیترولین همان خواص ال‌آرژینین را دارد.
برای مثال، ال سیترولین مثل ال آرژینین به کاهش فشار خون و بهبود اختلال نعوظ کمک می کند.
افزون بر این، طبق مطالعات، مکمل ال سیترولین (به تنهایی یا در کنار ال آرژینین) در تقویت عملکرد ورزشی و ریکاوری عضلات نقش دارد.
بنا بر نتایج چند پژوهش، مکمل سیترولین بهتر از مکمل ال‌آرژینین به تقویت عملکرد ورزشی کمک می کند.
بنابراین، به نظر می رسد بهتر است ورزشکاران به جای مصرف مکمل ال آرژینین، از مکمل ال سیترولین استفاده کنند یا مکمل ال‌آرژینین را همراه با مکمل ال سیترولین مصرف کنند.
