خواص انجیر: ۱۲ خاصیت علمی اثبات شده برای سلامتی

انجیر و برگ انجیر سرشار از مواد مغذی است و خواص انجیر متعدد و فراوان است. از جمله خواص انجیر می توان به هضم بهتر غذا، کاهش خطر بیماری قلبی و کنترل قند خون اشاره کرد.

انجیر و برگ انجیر سرشار از مواد مغذی، مثل مس و ویتامین ب۶، است و خواص زیادی دارد.

انجیر میوه ای منحصر به فرد شبیه به قطره اشک است. تقریباً هم اندازۀ انگشت شست است، صدها دانۀ ریز دارد و پوست بنفش یا سبز آن خوردنی است. گوشت انجیر به رنگ صورتی است و طعم شیرین دارد. نام علمی انجیر، Ficus carica است.

در این مقاله از دپارتمان تناسب اندام مجله سلامت دکتر بهشتیان، به مواد مغذی، خواص انجیر و مضرات آن می پردازیم. در انتها، درمورد روش های اضافه کردن انجیر به رژیم غذایی توضیح می دهیم.

مواد مغذی انجیر

انجیر تازه سرشار از مواد مغذی و در عین حال، نسبتاً کم کالری است.

یک انجیر کوچک (۴۰ گرم) حاوی مقادیر زیر است (+):

• کالری: ۳۰
• پروتئین: ۰ گرم
• چربی: ۰ گرم
• کربوهیدرات: ۸ گرم
• فیبر: ۱ گرم
• مس: ۳% از مقدار مصرف روزانه
• منیزیم: ۲% از مقدار مصرف روزانه
• پتاسیم: ۲% از مقدار مصرف روزانه
• ریبوفلاوین (Riboflavin): ۲% از مقدار مصرف روزانه
• تیامین (Thiamine): ۲% از مقدار مصرف روزانه
• ویتامین ب۶: ۳% از مقدار مصرف روزانه
• ویتامین کا: ۲% از مقدار مصرف روزانه

انجیر تازه به خاطر قند طبیعی حاوی مقداری کالری است اما خوردن چند انجیر به عنوان میان وعده بلامانع است و کم کالری به شمار می رود.

از طرفی، انجیر خشک سرشار از شکر و کالری است زیرا شکر در میوه های خشک شده جمع می شود.

انجیر حاوی چند نوع مادۀ مغذی است اما بیشتر مس و ویتامین ب۶ دارد.

مس یک مادۀ معدنی ضروری است که وظایف مهم در بدن بر عهده دارد. از جمله کارکردهای مس در بدن می توان به متابولیسم و تولید انرژی و تشکیل گلبول های خون، بافت های پیوندی و انتقال دهندۀ عصبی اشاره کرد (+).

ویتامین ب۶ یک ویتامین کلیدی است که در تجزیۀ پروتئین خوراکی و تشکیل پروتئین جدید به بدن کمک می کند. ویتامین ب۶ در سلامت مغز نقش کلیدی دارد (+).

خواص انجیر

از جمله خواص انجیر می توان به حفظ سلامت گوارش و قلب و کنترل قند خون اشاره کرد.

سلامت گوارش

از دیرباز، انجیر یک روش خانگی برای درمان مشکلات گوارشی، مثل یبوست، به شمار می رود (+).

انجیر حاوی فیبر است که مدفوع را شل می کند، خطر یبوست را کاهش می دهد و به عنوان پره بیوتیک، به باکتری های مفید روده غذا می رساند (+).

آزمایشات حیوانی نشان می دهد که عصاره یا خمیر انجیر باعث تنظیم مزاج می شود، یبوست را کاهش می دهد و علائم اختلالات گوارشی، مثل کولیت زخمی، را بهبود می بخشد (+).

در یک پژوهش، ۱۵۰ فرد مبتلا به سندرم رودۀ تحریک پذیر (IBS) که دچار یبوست بودند تحت نظر قرار گرفتند. تعدادی از شرکت کنندگان، هر روز ۴ عدد (۴۵ گرم) انجیر خوردند. در نهایت، علائم مختلف نظیر درد، نفخ و یبوست در این گروه کاهش پیدا کرد (+).

افزون بر این، نتیجۀ تحقیق مشابه روی ۸۰ نفر نشان داد مصرف ۳۰۰ گرم خمیر انجیر در روز به مدت هشت هفته نقش زیادی در کاهش علائم یبوست داشت (+).

از خواص انجیر: کمک به حفظ سلامت قلب و عروق

انجیر سطح فشار و چربی خون را بهتر می کند. در نتیجه، به حفظ سلامت عروق کمک می کند و خطر بیماری قلبی را کاهش می دهد.

در یک پژوهش، به دو گروه از موش ها عصارۀ انجیر خورانده شد. یک گروه فشار خون نرمال و گروه دیگر فشار خون بالا داشت. نتیجه نشان داد فشار خون هر دو گروه پایین آمد (+).

آزمایشات حیوانی حاکی از تأثیر انجیر و عصارۀ برگ انجیر روی توتال کلسترول، کلسترول مفید و میزان تری گلیسیرید است (+).

اما محققان در یک پژوهش که به مدت ۵ هفته روی ۸۳ نفر (مبتلا به کلسترول مضر یا LDL) انجام شد، دریافتند مصرف روزانۀ ۱۴ (۱۲۰ گرم) انجیر خشک در رژیم غذایی هیچ تأثیری روی میزان چربی خون نداشت (+).

لازم است تحقیقات انسانی در این زمینه کامل شود تا از تأثیر انجیر روی قلب مطمئن شویم.

کنترل قند خون

در سال ۱۹۹۸، روی ده نفر مبتلا به دیابت نوع یک آزمایش انجام شد. نتیجه نشان داد مصرف چای برگ انجیر به همراه صبحانه نیاز به انسولین را کاهش داد. دوز انسولین شرکت کنندگان طی یک ماه مصرف چای برگ انجیر ۱۲% کاهش پیدا کرد (+).

به علاوه، اخیراً یک پژوهش جدید انجام شد و نشان داد شاخص گلیسمی نوشیدنی هایی که حاوی دوز بالایی از عصارۀ انجیر هستند به طرز قابل توجهی کمتر از سایر نوشیدنی هاست. یعنی عصارۀ انجیر روی میزان قند خون اثر مطلوب دارد (+).

اما میوۀ انجیر (به ویژه انجیر خشک) شیرین است و در کوتاه مدت، قند خون را بالا می برد. اگر در کنترل قند خون مشکل دارید، مصرف انجیر خشک را به حداقل برسانید.

از خواص انجیر: ضد سرطان

تا به امروز، مطالعات آزمایشگاهی زیادی در زمینۀ تأثیر برگ انجیر روی سلول های سرطانی انجام شده و نتایج امیدوارکننده است.

شواهد نشان می دهد برگ انجیر و لاتکس طبیعی گیاه انجیر در برابر سرطان روده، پستان، دهانۀ رحم و کبد مقاوم است و جلوی تشکیل تومور را می گیرد (+).

البته نه به این معنی که خوردن انجیر یا نوشیدن چای برگ انجیر همین تأثیر را خواهد داشت. فعلاً، نتیجۀ مطالعات آزمایشگاهی امیدوارکننده است اما برای ارزیابی تأثیر انجیر یا برگ انجیر روی رشد سلول های سرطانی به آزمایشات انسانی احتیاج داریم.

سلامت پوست

انجیر به حفظ سلامت پوست کمک می کند و به ویژه برای کسانی که به خاطر حساسیت دچار خشکی و خارش پوست می شوند، موثر است.

در یک پژوهش، ۴۵ کودک مبتلا به درماتیت یا التهاب پوستی مورد آزمایش قرار گرفتند. نتیجه نشان داد دو هفته مصرف روزانۀ کرم حاوی عصارۀ انجیر خشک در درمان علائم درماتیت موثرتر از روش استاندارد، یعنی کرم هیدروکورتیزون (hydrocortisone)، بود (+).

به علاوه، آزمایشات حیوانی و مطالعات آزمایشگاهی نشان می دهد ترکیبی از عصارۀ انواع میوه ها (شامل عصارۀ انجیر) جلوی اکسایش سلول های پوست را می گیرد، تجزیۀ کلاژن را کاهش می دهد و ظاهر چروک را بهتر می کند (+).

معایب انجیر

حالا که از خواص انجیر صحبت کردیم، لازم است درمورد معایب آن هم توضیح دهیم. برای مثال، همانطور که گفتیم، انجیر به عنوان یک روش خانگی برای درمان یبوست به کار می رود. پس می تواند منجر به اسهال یا سایر مشکلات گوارشی شود (+).

انجیر حاوی ویتامین کا است که عملکرد داروهای رقیق کنندۀ خون را مختل می کند و از تأثیر این داروها می کاهد (+).

اگر داروی رقیق کنندۀ خون مصرف می کنید، مصرف روزانۀ انجیر و سایر غذاهای حاوی ویتامین کا را متعادل نگه دارید تا از بروز مشکل جلوگیری شود (+).

در آخر، بعضی از افراد به انجیر حساسیت دارند. اگر به دانۀ درخت توس حساسیت دارید، به احتمال زیاد با خوردن انجیر هم دچار حساسیت می شوید. درخت انجیر حاوی لاتکس طبیعی است که بعضی از افراد به آن حساسیت دارند (+).

اضافه کردن انجیر به رژیم غذایی

در ادامه به چند روش مختلف برای اضافه کردن انجیر به رژیم غذایی اشاره می کنیم که هر یک، مزایای خاص خود را دارد:

• انجیر تازه: انجیر تازه کم کالری و یک میان وعدۀ عالی است که همراه با سالاد یا دسر خوشمزه می شود. همچنین می توانید با انجیر تازه مربا یا کنسرو درست کنید.

• انجیر خشک: انجیر خشک شیرین و پرکالری است، پس جانب احتیاط را نگه دارید. انجیر خشک در درمان یبوست از انجیر تازه موثرتر است (+).

• برگ انجیر: برگ انجیر کمیاب است و فقط در فروشگاه های خاص پیدا می شود اما سرشار از مواد مغذی است و به طرق مختلف مصرف می شود. معمولاً برگ انجیر، مثل برگ انگور، برای تهیۀ دلمۀ برنج و گوشت به کار می رود.

• چای برگ انجیر: چای برگ انجیر از برگ خشک انجیر تهیه می شود. شما می توانید این چای را در خانه درست کنید یا از اینترنت و فروشگاه های معتبر تهیه کنید.

انجیر به طرق مختلف خوشمزه و قابل استفاده است اما هنگام خوردن انجیر خشک جانب اعتدال را رعایت کنید چون قند فراوان دارد. بهتر است هر از چندگاه و بیشتر برای درمان یبوست از انجیر خشک استفاده کنید.

خلاصه و جمع بندی خواص انجیر

انجیر خواص زیادی دارد. به نظر می رسد برگ انجیر و چای برگ انجیر هم برای سلامتی مفیدند. انجیر خشک به درمان یبوست کمک می کند.

اما انجیر حاوی ویتامین کا است که عملکرد داروهای رقیق کنندۀ خون را مختل می کند. همچنین بهتر است در خوردن انجیر خشک زیاده روی نکنید چون قند زیادی دارد.

در مجموع، توصیه می کنیم انجیر تازه، برگ انجیر و چای برگ انجیر را به رژیم غذایی خود اضافه کنید تا از خواص آن برخوردار شوید.