خواص روغن زیتون: ۱۱ خاصیت علمی اثبات شده

روغن زیتون سرشار از چربی های تک اشباع شدۀ سالم و آنتی اکسیدان است و به جلوگیری از التهاب کمک می کند.

شواهد درمورد خواص چربی خوراکی ضد و نقیض است اما کارشناسان معتقدند روغن زیتون (مخصوصاً روغن زیتون بکر ممتاز) برای سلامتی مفید است.

در ادامه این مطلب از دپارتمان تغذیه مجله سلامت دکتر بهشتیان، با توجه به شواهد علمی، به ۱۱ مورد از خواص روغن زیتون اشاره می کنیم.

سرشار از چربی های تک اشباع شدۀ سالم

روغن زیتون همان روغن طبیعی میوۀ درخت زیتون است.

روغن از ۱۴% چربی اشباع شده و ۱۱% چربی چنداشباع شده، مثل اسیدهای چرب امگا-۶ و امگا-۳، تشکیل شده است.

اما چربی غالب در روغن زیتون نوعی چربی تک اشباع شده به نام اسید اولئیک (oleic acid) است که ۷۳% از مجموع چربی را به خود اختصاص می دهد.

مطالعات نشان می دهد اسید اولئیک باعث کاهش التهاب می شود و حتی روی ژن های سرطانی تأثیر می گذارد(+).

چربی های تک اشباع شده در برابر حرارت مقاومند. پس روغن زیتون اعلا برای آشپزی مناسب است.

آنتی اکسیدان قوی

روغن زیتون بکر ممتاز جزو روغن های نسبتاً مغذی است و به غیر از اسیدهای چرب، به مقدار متوسط ویتامین ای و کا دارد.

از طرف دیگر، روغن زیتون سرشار از آنتی اکسیدان های قوی است.

این آنتی اکسیدان ها جزو ترکیبات زیست فعال هستند و خطر بیماری های مزمن را کاهش می دهند.

در ضمن، به مقابله با التهاب و جلوگیری از اکسیداسیون کلسترول خون کمک می کنند. هر دو مورد خطر بیماری قلبی را پایین می آورند(+).

از خواص روغن زیتون: ضد التهاب

التهاب مزمن در بروز بیماری های مختلف، مثل سرطان، بیماری قلبی، سندرم متابولیک، دیابت نوع ۲،، آلزایمر، آرتروز و حتی چاقی، نقش دارد.

روغن زیتون اعلا به کاهش التهاب کمک می کند.

تأثیر روغن زیتون در کاهش التهاب به آنتی اکسیدان ها مربوط است. اولئوکانتا (oleocanthal) از جمله آنتی اکسیدان های کلیدی است که طبق شواهد، مثل ایبوپروفن (داروی ضد التهاب) عمل می کند(+).

دانشمندان می گویند ۳.۴ قاشق غذاخوری (۵۰ میلی لیتر) روغن زیتون خالص حاوی مقداری اولئوکانتاست که با خواص ۱۰% ایبوپروفن بزرگسالان برابری می کند(+).

تحقیقات نشان می دهد اسید اولئیک به کاهش شاخص های التهاب، مثل پروتئین واکنشی سی، کمک می کند.

یک پژوهش نشان داد آنتی اکسیدان های موجود در روغن زیتون در مهار برخی از ژن ها و پروتئین های التهاب زا نقش دارند.

جلوگیری از سکته قلبی و مغزی

زمانی که خون (به دلیل تشکیل لخته یا خونریزی) به مغز نرسد، سکته رخ می دهد.

در کشورهای توسعه یافته، سکته (بعد از بیماری قلبی) شایع ترین علت مرگ است.

تا به امروز، مطالعات زیادی در زمینۀ رابطۀ بین روغن زیتون و سکته انجام شده است(+).

بررسی تحقیقات روی ۸۴۱ هزار نفر نشان داد روغن زیتون تنها چربی تک اشباع شده است که خطر سکته و بیماری قلبی را کاهش می دهد.

نتیجۀ آزمایش روی ۱۴۰ هزار شرکت کننده نشان داد خطر سکته در کسانی که روغن زیتون مصرف می کردند، پایین تر بود(+).

بیماری قلبی

بیماری قلبی شایع ترین علت مرگ در تمام دنیاست(+).

طی چند سال گذشته، مطالعات مشاهده ای نشان داد بیماری قلبی در کشورهای مدیترانه ای کمتر شایع است(+).

در نتیجه، تحقیقات گسترده روی رژیم مدیترانه ای صورت گرفت و امروزه می دانیم که این رژیم غذایی به کاهش خطر بیماری قلبی کمک می کند.

روغن زیتون خالص یکی از مواد کلیدی در رژیم مدیترانه ای است که به طرق مختلف از بیماری قلبی جلوگیری می کند.

روغن زیتون التهاب را پایین می آورد، مانع از اکسید شدن کلسترول مضر یا LDL می شود، به بهبود دیوارۀ عروق کمک می کند و مانع از تشکیل لخته خون می شود.

جالب است بدانید طبق شواهد، روغن زیتون باعث کاهش فشار خون می شود که یکی از مهم ترین ریسک فاکتورهای بیماری قلبی و مرگ زودهنگام است. در یک پژوهش، روغن زیتون نیاز به مصرف داروی فشار خون را تا ۴۸% کاهش داد(+).

ده ها (بلکه صدها) پژوهش نشان می دهد که روغن زیتون خالص برای قلب مفید است.

اگر دچار بیماری قلبی هستید، سابقۀ خانوادگی بیماری قلبی دارید یا در معرض خطر هستید، پیشنهاد می کنیم در رژیم غذایی خود از روغن زیتون خالص استفاده کنید.

روغن زیتون باعث اضافه وزن و چاقی نمی شود

زیاده روی در مصرف چربی باعث اضافه وزن می شود.

اما اکثر مطالعات نشان می دهد رژیم مدیترانه ای (که سرشار از روغن زیتون است) به کاهش وزن کمک می کند(+).

در یک پژوهش، بیش از هفت هزار دانشجو به مدت ۳۰ ماه حجم زیادی از روغن زیتون مصرف کردند. نتیجه نشان داد مصرف روغن زیتون باعث افزایش وزن نشد.

به علاوه، در یک پژوهش دیگر، ۱۸۷ شرکت کننده به مدت سه سال مورد آزمایش قرار گرفتند. نتیجه نشان داد رژیم غذایی سرشار از روغن زیتون با افزایش میزان آنتی اکسیدان در خون و کاهش وزن در ارتباط بود(+).

مقابله با بیماری آلزایمر

بیماری آلزایمر شایع ترین بیماری زوال عصبی در دنیاست.

یکی از ویژگی های کلیدی بیماری آلزایمر، تشکیل پلاک در سلول های مغز است که اصطلاحاً پلاک آمیلوئید بتا (beta-amyloid) نام دارد.

با توجه به یک آزمایش که روی موش ها انجام شد، روغن زیتون حاوی ماده ای است که به از بین بردن این پلاک ها کمک می کند(+).

نتیجۀ یک آزمایش انسانی نشان داد که رژیم مدیترانه ای به ارتقای عملکرد مغز کمک می کند.

توجه داشته باشید لازم است تحقیقات در این زمینه کامل شود تا از تأثیر روغن زیتون روی بیماری آلزایمر مطمئن شویم.

کاهش خطر دیابت نوع ۲

به نظر می رسد روغن زیتون در جلوگیری از دیابت نوع ۲ نقش دارد.

برخی مطالعات نشان می دهد بین روغن زیتون و تنظیم قند خون و افزایش حساسیت به انسولین ارتباط وجود دارد.

اخیراً، در یک آزمایش تصادفی بالینی، ۴۱۸ شرکت کنندۀ سالم مورد آزمایش قرار گرفتند و تأثیر روغن زیتون روی جلوگیری از دیابت نوع ۲ ثابت شد(+).

در این آزمایش، رژیم مدیترانه ای سرشار از روغن زیتون خطر دیابت نوع ۲ را تا بیش از ۴۰% کاهش داد.

آنتی اکسیدان های موجود در روغن زیتون ضد سرطان هستند

سرطان یکی از شایع ترین عوامل مرگ در دنیاست.

کسانی که در کشورهای مدیترانه ای زندگی می کنند، کمتر در معرض خطر برخی سرطان ها قرار دارند و محققان معتقدند علت این امر به روغن زیتون برمی گردد(+).

روغن زیتون سرشار از آنتی اکسیدان است و آسیب اکسیداتیو ناشی از رادیکال های آزاد را کاهش می دهد. طبق شواهد، آسیب اکسیداتیو اصلی ترین علت سرطان است(+).

مطالعات آزمایشگاهی نشان می دهد روغن زیتون حاوی ترکیباتی است که با سلول های سرطانی مقابله می کنند.

درمان روماتیسم مفصلی

روماتیسم مفصلی یک بیماری خودایمنی است که باعث بدشکلی و درد مفاصل می شود.

هنوز علت دقیق این بیماری مشخص نشده اما همینقدر می دانیم که سیستم ایمنی به اشتباه با سلول های نرمال مقابله می کند.

به نظر می رسد مکمل روغن زیتون در کاهش استرس اکسیداتیو و بهبود شاخص های التهاب به افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی کمک می کند(+).

ظاهراً مصرف روغن زیتون در کنار روغن ماهی (که اسیدهای چرب و ضد التهاب امگا-۳ دارد) به درمان روماتیسم مفصلی کمک می کند.

در یک پژوهش، بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی از روغن ماهی و زیتون استفاده کردند. نتیجه نشان داد مصرف این دو ماده به تقویت قدرت گرفتن، کاهش درد مفصل و خشکی صبحگاهی کمک کرد(+).

ضد باکتری

روغن زیتون حاوی چند مادۀ مغذی است که باکتری های مضر را مهار می کنند یا از بین می برند.

برای مثال، هلیکوباکتر پیلوری (Helicobacter pylori) یک باکتری مضر در دستگاه گوارش است که باعث زخم معده و سرطان معده می شود.

مطالعات آزمایشگاهی نشان می دهد روغن زیتون خالص با هشت مدل از این باکتری مقابله می کند که سه مدل از آن به آنتی بیوتیک مقاومند(+).

طبق یک آزمایش که روی انسان ها انجام شد، مصرف ۳۰ گرم روغن زیتون خالص در روز، ظرف دو هفته عفونت هلیکوباکتر پیلوری را در ۱۰ الی ۴۰% از افراد برطرف می کند.

از جای معتبر خرید کنید

حتماً از جای معتبر روغن زیتون اعلا و با کیفیت تهیه کنید.

روغن زیتون خالص حاوی آنتی اکسیدان ها و ترکیبات زیست فعال زیتون است. به همین دلیل، از بقیۀ روغن های غنی شده سالم تر است.

البته نمونه های تقلبی در بازار زیاد است و بسیاری از روغن های به اصطلاح «خالص» با سایر روغن ها ترکیب شده اند.

پس با دقت برچسب محصول را بخوانید و از خالص بودن روغن زیتون اطمینان حاصل کنید. به فهرست ترکیبات و نشان کیفیت و اعتبار دقت کنید.

خلاصه و جمع بندی خواص روغن زیتون

روغن زیتون خالص و باکیفیت جزو خوراکی های سالم است که به خاطر آنتی اکسیدان های قوی، برای قلب، مغز، مفصل ها و غیره خاصیت دارد.

شاید بتوان گفت روغن زیتون سالم ترین چربی روی زمین است.