با توجه به پوشش ۷۰ درصدی اقیانوسها و اثرات این محیطهای آبی بر زندگی بشر از سال ۲۰۰۹ سازمان ملل روز ۸ ژوئن برابر با ۱۸ خرداد را “روز جهانی دریا و اقیانوسها” اعلام کرد تا در این روز با ارتقای دانش عمومی نسبت به دریاها و اقیانوسها، بین انسانها و محیطهای آبی آشتی مجددی برقرار کند.
به گزارش ایسنا، اقیانوسها با پوشش بیش از ۷۰ درصدی کره زمین، ۵۰ درصد اکسیژن این سیاره را تولید میکنند. همچنین دارای بیشترین تنوع زیستی در کره زمین هستند؛ از این رو منبع مهم، حیاتی و اصلی پروتئین برای بیش از یک میلیارد نفر در سراسر جهان به شمار میروند.
اقیانوسها سهم مهمی در اقتصاد جهانی ایفا میکنند، به نحوی که تخمین زده میشود تا سال ۲۰۳۰ نزدیک به ۴۰ میلیون نفر در صنایع مرتبط با اقیانوسها مشغول کار میشوند.
به رغم گشاده دستی اقیانوسها برای ساکنان خشکی، مطابق برخی آمارها ۹۰ درصد از جمعیت ماهیان بزرگ اقیانوسها از بین رفته و ۵۰ درصد از صخرههای مرجانی دریاها تخریب شده است. این حاکی از آن است که بشر بیشتر از مقدار قابل جبران، از اقیانوسها برداشت کرده است.
لذا ضروری است برای محافظت از دریاها و اقیانوسها تعادل جدیدی مبتنی بر شناخت آنها و چگونگی ارتباط انسان با آن شکل گیرد که فراگیر، ابتکاری و همراه با تبیین و ترویج تجربههای گذشته باشد.
مطالعات جدید نشان میدهد نرخ بیسابقه کاهش اکسیژن در اقیانوسها به دلیل تغییر اقلیم، آلودگی آبها، ورود فاضلاب به آنها و فعالیتهای کشاورزی، باعث گسترش سریع “مناطق مرده” در اقیانوسهای جهان شده و موجب بروز تهدید زیستی برای زیستبومها و حیات دریایی شده است.
میزان کلی اکسیژن در اقیانوسها تا حدود دو درصد افت کرده و تعداد “مناطق مرده” که به عارضه کماکسیژنی دچار شدهاند(یعنی میزان کاهش اکسیژن در آنها به مرز خطرناکی رسیده) از ۴۵ نقطه در دهه ۶۰ میلادی، به دستکم ۷۰۰ منطقه در حال حاضر رسیده است.
بسیاری از جانداران دریایی بزرگتر و فعالتر مانند کوسه، نیزهماهی و ماهی تُن نمیتوانند در این مناطق زندگی کنند و در دراز مدت در معرض خطر انقراض دسته جمعی قرار دارند، مگر آنکه روند کنونی برعکس شود.
این همه، موجب شد که از سال ۲۰۰۹ سازمان ملل متحد روز هشت ژوئن مصادف با ۱۸ خرداد را به عنوان روز جهانی و اقیانوسها نامگذاری کند. هدف سازمان ملل از این نامگذاری حفاظت از این منابع گرانبها و نجات دادن اقیانوسها از تخریب و آلودگی بود.
بر این اساس پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی به مناسبت هشتم ژوئن مصادف با ۱۸ خرداد روز «جهانی دریا و اقیانوس» ۱۰ برنامه در سه محور “ترویجی”، “آموزشی” و “پایشی” تعریف کرد تا با افزایش سطح اطلاعات و دانش عمومی در خصوص اهمیت دریاها و اقیانوسها، تشریح اثرات فعالیتهای انسانی بر دریاها و توجه دادن آحاد مردم به مسئولیتهای اجتماعی برای حفاظت از دریاها، بین جامعه و این محیطهای آبی آشتی برقرار کند.
این برنامهها که شامل چهار کارگاه حضوری ویژه دبیران آموزش و پرورش استانهای ساحلی، یک کارگاه آموزشی مجازی، یک نشست تخصصی مجازی، چهار برنامه پایشی در نوار ساحلی کشور و برنامه پاکسازی سواحل در شهرستانهای چابهار، بندرعباس و نوشهر است توسط متخصصان پژوهشگاه و اساتید دانشگاههای کشور، است.
بر اساس زمانبندی برنامهها مقرر است، برنامههای پایشی در آبهای ساحلی استانهای جنوبی سیستان و بلوچستان، هرمزگان، و بوشهر توسط متخصصان پژوهشگاه، با تاکید بر اکوسیستمهای حساس مانگرو و آبسنگهای مرجانی و استانهای شمالی در سواحل استانهای مازندران و گلستان در فاصله روزهای هفتم تا ۱۶ خرداد ۱۴۰۱ برگزار میشود.
کارگاه آموزشی «ذرات معلق و آلودگی میکروپلاستیک ها در محیطهای دریایی» با سخنرانی دکتر کمال الدین کر، دکتر حمید ارشادی فر و دکتر غلامرضا محمدپور از اعضای هیات علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی و دکتر ابوالفضل ناجی از دانشگاه هرمزگان روز ۱۶ خرداد ساعت ۹:۰۰ به صورت مجازی برگزار خواهد شد.
همچنین طبق برنامهریزیها، نشست تخصصی با موضوع «زمامداری دریا و اقیانوس» با سخنرانی دکتر مهین فغفوری از موسسه بینالمللی اقیانوسی، دکتر علی اصغر پورعزت از دانشگاههای تهران، دکتر محمدرضا حافظ نیا از دانشگاه تربیت مدرس، دکتر احسان کامرانی از دانشگاه هرمزگان و دکتر نادر پسنده مدیرکل ایمنی و حفاظت دریایی سازمان بنادر و دریانوردی روز ۱۷ خرداد برگزار خواهد شد.
علاوه بر آنها چهار کارگاه آموزشی حضوری نیز با موضوع “دانش دریاها و اقیانوسها و روشهای نمونهبرداری و آنالیز اقیانوس شناسی” با حضور دبیران آموزش و پرورش در روز ۱۷ خرداد در شهرستان نوشهر و در روز ۱۸ خرداد در شهرستانهای بوشهر و بندرعباس برگزار میشود.
انتهای پیام