نوشته های مشابه
ایسنا/خراسان رضوی یک خراسان‌پژوه گفت: قدیمی‌ترین ساعت موجود در حرم متعلق به دوره قاجار و ساخت کشور انگلستان است اما با توجه به سال ساخت ساعت که در پیاله زنگ ۱۳۰۹ هجری قمری حک شده، بعضی آن را متعلق به دوره مظفری می‌دانند.
رضا سلیمان نوری در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص تاریخچه ایوان ساعت حرم رضوی اظهار کرد: ساعت‌های بزرگ حرم رضوی یکی از المان‌های شناخته شده این مجموعه در سطح جهان است که داستان خاص خود را دارد. ایرانی‌ها از زمان‌های دور با واحدهای زمانی آشنایی داشتند و شبانه‌روز را به تکه‌های زمانی تقسیم می‌کردند اما مستندات می‌گوید صنعت ساعت در ایران در دوره صفوی رواج یافته و حرم امام رضا(ع) نیز از این دوره دارای ساعت و ساعت‌ساز بوده است.
وی ادامه داد: در سندی مربوط به سال ۱۰۹۳ قجری قمری امیرسعدالدین محمد، وزیر خراسان و واقف مزرعه گود سلوک، یکی از مصارف این موقوفه را اجرت ساعت‌ساز آستان قدس قرار داده است. البته قدیمی‌ترین ساعت موجود در حرم متعلق به دوره قاجار و ساخت کشور انگلستان است. برخی خرید آن را به امین‌الملک برادر میرزاعلی اصغرخان اتابک، صدراعظم ایران در دوره ناصری، نسبت می‌دهند و بعضی آن را متعلق به دوره مظفری می‌دانند.
سلیمان نوری ادامه داد: با توجه به سال ساخت ساعت که در پیاله زنگ ۱۳۰۹ هجری قمری حک شده، به نظر می‌رسد این ساعت در سال‌های آخر سلطنت ناصرالدین شاه ساخته و با در نظر گرفتن امکانات ارتباطی آن دوره در زمان مظفرالدین شاه به حرم مطهر اهدا شده است.
این خراسان‌پژوه گفت: این ساعت ابتدا بر فراز ایوان غربی صحن انقلاب روی برجی فلزی از جنس حلب نصب شد و از آن پس این ایوان به ایوان ساعت نیز شهرت یافت. ساعت دارای چهار صفحه در چهار جهت است و در گذشته صدای زنگ آن به خصوص شب‌ها در تمام شهر طنین‌انداز می‌شده است.
کوک ساعت حرم از سال ۱۳۶۳ شمسی برقی شد
سلیمان نوری تصریح کرد: کوک این ساعت دستی بوده که از سال ۱۳۶۳ هجری شمسی برقی شد. ایوان ساعت در سال ۱۳۳۵ شمسی به دلیل سنگینی لنگر ساعت و همچنین گود کردن کف نهر خیابان در زیر سردر ایوان و نفوذ آب به پایه‌ها دچار شکست شده بود، این ساعت از بالای ایوان ساعت برداشته و به برج سردر ایوان جنوبی صحن آزادی منتقل شد.
وی خاطرنشان کرد: این برج دارای ۶ طبقه است. موتور ساعت در طبقه زیرین در سطح پشت بام ایوان روی چهار پایه‌ای فلزی جای دارد و فاصله موتور ساعت تا کنار صفحه آن واقع در طبقه ششم ۷۱ پله است. از محل موتور تا طبقه ششم چهار میله بلند به وسیله چند چرخ‌دنده عقربه‌های صفحات را در چهار سو به حرکت در می‌آورد.
این خراسان‌پژوه گفت: پس از ترمیم ایوان غربی صحن انقلاب ساعت اهدایی عبدالحسین معاون‌التجار یزدی بر فراز آن نصب شد. برج ساعت صحن انقلاب از بالای ایوان دارای چهار طبقه و فاصله ارتفاع محل نصب کارخانه ساعت تا پشت عقربه‌ها ۴۵ پله است. به این ترتیب که طبقه اول محل کارخانه، طبقه دوم محل میله‌های رابط و لنگر ساعت، طبقه سوم محل تقسیم عقربه‌ها و پشت صفحات ساعت و طبقه چهارم محل نصب پیاله و چکش زنگ است.
سیلمان نوری افزود: ساعت معاون‌التجار که تاریخ ساخت آن ۱۳۳۲ شمسی بوده و از هامبورگ آلمان خریداری و با کشتی به بندر خرمشهر و از آنجا به تهران و سپس به مشهد منتقل شد. در زمان انتقال آن از خرمشهر به مشهد نماینده‌ای از آستان قدس برای نظارت همراه محموله بود. این ساعت که در سال ۱۳۳۴ با تشریفاتی خاص به صحن انقلاب منتقل و نصب شد، مانند ساعت قبلی دارای چهار صفحه در چهار جهت است اما شماره‌های صفحه آن فارسی و وزن آن کمتر است.
ساعت حرم در صورت قطع برق چگونه کوک میشود؟
وی اضافه کرد: کوک ساعت روزانه ۲ بار با الکتروموتور به صورت خودکار صورت می‌پذیرد و در صورت قطع برق تا ۲۴ ساعت کوک است. همچنین در صورت طولانی شدن قطع برق کوک ساعت به وسیله هندل و با دست انجام میشود. این ساعت دارای ۲ نوع صدای زنگ است. یعنی به ازای هر ربع یک زنگ و در هر ساعت به تعداد ساعتی که نمایش داده میشود، زنگ نواخته میشود.
رئیس هیات مدیره انجمن توسعه گردشگری چهارباغ خراسان در خصوص تفاوت ساعت بزرگ صحن انقلاب و آزادی عنوان کرد: در سیستم و نصب ۲ ساعت بزرگ صحن انقلاب و آزادی تفاوت‌هایی وجود دارد، به این صورت که ساعت صحن انقلاب با یک لنگر و ساعت صحن آزادی با سه لنگر کار می‌کند. همچنین موتور ساعت صحن آزادی بر عکس ساعت صحن انقلاب در پایین و لنگرها در بالا جاسازی شده است.
انتهای پیام
