مسیر احیای برجام از مسقط می گذرد؟

به گزارش ایسنا، الخلیج آنلاین در گزارشی نوشت: روز به روز مشخص می شود که عمان بازیگری اساسی در هرگونه مذاکرات مرتبط با پرونده هسته ای ایران است و این کشور به دلیل نقشش در موفقیت توافق هسته ای در سال ۲۰۱۵ اکنون به کشور مورد اعتماد غرب تبدیل شده است.
در این گزارش آمده است: سفر ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران به سلطنت عمان در ماه می گذشته غافلگیرکننده و یا عجیب نبود زیرا دو کشور از سالیان دور روابطی محکم و گسترده دارند اما این سفر در زمانی انجام شد که جامعه بین المللی با تمام‌ توان خود فشار می آورد تا توافقی جدید میان خود و تهران در خصوص پرونده هسته ای ایران با میانجی گری عمان حاصل شود. چه بسا سفرهای متقابل میان تهران و مسقط و گفت  وگوهای عمان با ایران از یک طرف و با کشورهای دیگر از جمله آمریکا و اتحادیه اروپا از طرف دیگر همگی در راستای تحقق هدفی واحد باشد و آن رسیدن به توافق است.

در این گزارش همچنین آمده است: چه بسا این تحرکات مداوم در زمانی که مذاکرات وین میان مجموعه کشورهای بین المللی وتهران برای رسیدن به راه حل ریشه ای و همچنین تلاش ها برای نزدیک کردن رویکردهای تهران و واشنگتن با شکست مواجه شده است، با این هدف باشد که پرسشی را مطرح کند مبنی بر اینکه آیا تلاش های مسقط همانند سال ۲۰۱۵ می تواند منجر به توافق شود.

نویسنده آورده است: طی چند ماه اخیر تحرکات فشرده ای انجام شد ؛ بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان با رابرت مالی، مامور ویژه آمریکا در امور ایران درخصوص تلاش ها برای احیای توافق هسته ای رایزنی کرد. بر اساس خبری که وزارت خارجه عمان منتشر کرد البوسعیدی در ۲۷ جولای تماسی تلفنی از سوی رابرت مالی دریافت کرد و دو طرف درخصوص مسائل مشترک تبادل نظر کردند، در همان روز حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایرانی با همتای عمانی خود تلفنی گفت‌وگو کرد و دو طرف درخصوص تحولات مذاکرات هسته‌ای رایزنی کردند ، امیرعبداللهیان در این گفت‌وگو تاکید کرده است که تهران برای رسیدن به توافقی قوی و پایدار جدی است.

در این گزارش آمده است: این رایزنی ها در سایه اظهارات دو طرف ایرانی و آمریکایی انجام شد؛ ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در ۲۶ جولای تاکید کرده بود که واشنگتن آماده احیای برجام است در صورتی که ایران به طور سازنده وارد مذاکرات بر سر توافقی شود که از مدت ها پیش مطرح شده است. از سوی دیگر امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران ایران نیز در ۲۲ جولای اعلام کرده بود که توافق در دسترس است؛ توافقی که تقریبا ۹۶درصد آن کامل شده است، وی همزمان گفت که این توافق منافع اقتصادی ایران را تضمین نمی کند و تهران توافقی که منافعش را تضمین نکند امضا نخواهد کرد.
در بخش دیگر این گزارش آمده است: این اختلافات و اظهارنظرها چند ماه پس از شکست توافق میان دو طرف مطرح می شود ؛ زمانی که اتحادیه اروپا در مارس ۲۰۲۲ از توقف مذاکرات هسته ای به دلیل عوامل خارجی خبر داد.

نویسنده همچنین آورده است: تماس های اخیر عمان برای اولین بار نبود و این کشور طی ماه های گذشته تحرکات خود را افزایش داد و چه بسا برجسته ترین آن ها سفر رئیس جمهور ایران در ماه می گذشته به مسقط است که گفته می شود این سفر در راستای روابط دوجانبه و رایزنی درخصوص پرونده هسته ای بود. هیثم بن طارق، پادشاه عمان طی سفرش به آلمان در اواسط جولای و گفت‌وگو با اولاف شولتس، صدراعظم این کشور درخصوص تعدادی‌ از مسائل و در راس آن ها مسیر بازگشت به توافق هسته ای با ایران رایزنی کرد زیرا آلمان یکی از کشورهای اروپا در مذاکرات احیای برجام است. همچنین بدر البوسعیدی ، وزیر خارجه عمان در اواسط ژوئن با همتای ایرانی خود در خصوص نتایج سفر رئیسی به مسقط رایزنی کردند. وزارت خارجه ایران اعلام کرد که امیرعبداللهیان درخصوص‌تحولات مذاکرات وین نیز با البوسعیدی گفت‌وگو کرد. چند روز بعد از آن نیز امیرعبداللهیان و البوسعیدی درخصوص مسائل منطقه ای و بین‌المللی و در راس آن ها تحولات توافق هسته ای رایزنی کردند. همچنین در هفتم جولای وزیر خارجه عمان با علی باقری کنی، مذاکره کننده ارشد ایران در مسقط درمورد مذاکرات احیای برجام تبادل نظر کرد.

عبدالله الغیلانی، کارشناس امور راهبردی عمانی در گفت‌وگو با الخلیج آنلاین گفت که از سرگیری نقش مسقط در پرونده هسته ای ارز شر افزوده به این امر می دهد و ممکن است فرصت های رسیدن به توافق را تقویت کند.

وی تاکید کرد: سلطنت عمان همچنان دروازه ورود به تهران است اما موفقیت و عدم موفقیت مذاکرات تنها وابسته به نقش میانجیگر نیست زیرا مذاکرات روندی مرکب و بسیار پیچیده است و عوامل متعدد منطقه ای و بین المللی روی آن تاثیر می گذارد.

وی در ادامه گفت: برای مثال نقش قطر از نظر ژئوپلتیکی موازی با نقش عمان است و چه بسا نقش دوحه بود که باعث شد تماس ها میان تهران و واشنگتن به طور کامل قطع نشود. عمان و قطر ابتکار عمل مستقل ندارند که بر اساس آن طرف های درگیری با یکدیگر دیدار کنند.

الغیلانی خاطرنشان کرد: شرایط منطقه ای کنونی نشان می دهد که فرصت ازسرگیری مذاکرات و رسیدن به توافق بیشتر از قبل است زیرا پیامدهای جنگ روسیه و اوکراین و نزدیک شدن روابط ایران و عربستان و همچنین آرامش نسبی در جبهه یمن همگی عواملی هستند که فرصت موفقیت مذاکرات را تقویت می کنند. دوحه و مسقط هر کدام ویژگی های ژئواستراتژیکی دارند که می توانند بر روند مذاکرات تاثیر بگذارند و اگر تمام این ویژگی ها در یک ابتکار عمل عمانی-قطری جمع شوند یک طرح مشترکی را به وجود خواهند آورد که قدرت تاثیر بیشتری خواهد داشت بنابراین ادغام میانجیگری دوحه و مسقط در یک ابتکار عمل مشترک فرصت حصول توافق را بیشتر خواهد کرد.

وی در ادامه تاکید کرد: اراده دو طرف آمریکایی و ایرانی عاملی است که می تواند روند مذاکرات را از مرحله آزمایش و فشارهای متقابل به مرحله تصمیم راهبردی برساند اما دو طرف درگیری نسبتا از این مرحله دور هستند.

در این گزارش آمده است: عمان نقش مهمی در وساطت میان دو طرف ایفا می کند و کشورهای حوزه خلیج(فارس) در نشست اخیر جده که جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا نیز در آن حضور داشت بر مساله پایبندی به دیپلماسی برای ممانعت از دستیابی تهران به سلاح هسته‌ای تاکید کردند. تهران تلاش می کند که از طریق واسطه ها بویژه سلطنت عمان با دولت آمریکا تماس هایی داشته باشد و دولت قطر نیز برای تبادل پیام ها میان دو طرف نقش ایفا کرد. از طرفی دیگر ارتباط گسترده ای میان پرونده هسته ای و بحران یمن وجود دارد و مسقط از همان ابتدا به دنبال حل بحران یمن بود و اخیرا ما شاهد تحرکات دیپلماتیک منطقه ای و بین المللی بودیم که منجر به آتش بس میان دو طرف درگیری یعنی حوثی های مورد حمایت ایران و دولت یمنی مورد حمایت عربستان شد.

در پایان این گزارش آمده است: مسقط از زمان پادشاه فقید سلطان قابوس بن سعید که دیپلماسی صلح را در پیش گرفته بود روابط خوبی با تهران داشت و او برجسته ترین میانجیگری بود که تهران در روابطش با کشورهای عربی و غربی و به ویژه آمریکا روی آن حساب باز می کرد. اکنون چهل سال است که مسقط  در کنار سوئیس که حافظ منافع آمریکا در ایران است نقش میانجیگر میان تهران و واشنگتن ایفا می کند. عمان در مذاکرات محرمانه میان ایران و آمریکا در سال ۲۰۱۳ میانجیگری کرد که این تلاش ها منجر به توافق هسته ای در سال ۲۰۱۵ در لوزان میان ایران و مجموعه کشورهای بین المللی شد و این امر باعث شد که در همان سال ایرانی ها و آمریکایی ها در مذاکراتی مستقیم در مسقط دور یک میز بنشینند.

انتهای پیام