نوشته های مشابه
به گزارش خبرگزاری پیام امروز، حساس شدن ساواک درباره شخص حسن روحانی به سال ۱۳۵۶ برمیگردد، یعنی موقعی که او در قم حضور داشت و فعالیت سیاسی میکرد و به همین خاطر ممنوع المنبر شده بود. به همین خاطر، یکی از اولین گزارشهای ساواک درباره حسن روحانی، گزارشی است که ساواک قم تهیه کرده است.
آنگونه که جهان مانا روایت کرده، این گزارش در تاریخ شانزدهم مهر ۱۳۵۶در خصوص سخنرانی حسن روحانی در مسجد امام حسن عسگری قم است. حسن روحانی طبق گزارش ساواک، در این سخنرانی راجع به علت مبارزه امام جعفر صادق (ع ) با حکومت منصور دوانیقی صحبت می کند و “برای آیت الله خمینی دعا میکند”.
ساواک گزارش مذکور را این گونه نگارش کرده است:
« نامبرده بالا [حسن روحانی] در مسجد امام قم بعد از نماز مغرب و عشا به منبر رفته و پس ازقرائت چند آیه از قرآن گفت آیاتی که از قرآن وجود دارد دو جنبه دارند یکی جنبه فعالیت دنیائی و دیگری جنبه فعالیت اخروی. انسان باید فعالیت دنیایی هم داشته باشد نه اینکه فقط برای آخرت فعالیت کند و مثل مرده در گوشه ای بنشیند. بعد موضوع حضرت صادق و منصور دوانقی را مطرح کرده و گفت اگرامام صادق یا ائمه طاهرین دیگر به کار خلفا کاری نداشتند، آنها هم ائمه را اذیت و آزار نمی کردند ولی از آنجاییکه وظیفه امام دفاع از حق است، امام صادق در مقابل منصور داونفی قد علم کرد زیرا می دید دین در خطر است و وظیفه داشت که دفاع از دین بکند. آنوقت گرفتار ظلم منصور دوانقی شد که برای دستگیری امام مامورین منصور شبانه از دیوار به خانه آن حضرت ریختند و آن امام مظلوم را گرفتند و با یک پیراهن و پای برهنه به طرف کاخ منصور بردند. واعظ مذکور دنباله این داستان را ادامه داد و در آخر منبر به شکل روزهای قبل با کنایه به خمینی دعا کرده و گفت خداوندا مرجع عظیم الشان ما را حفظ بفرما.»
در ادامه نیز، نظریه کارشناس ارشد ساواک که با اسم “دوشنبه” نظر خود را پاراف کرده، آمده است که « دعا به خمینی به صورت اشاره در آخر منبرش بوده است.»
سند این گزارش ساواک را که مُهر “خیلی محرمانه” دارد، در ادامه می بینید:
فهرست مقاله
سخنرانی جنجالی در مسجد ارک تهران
سید مصطفی خمینی فرزند امام خمینی، در اول آبان ۱۳۵۶ به طرز مشکوکی در نجف اشرف درگذشت. این خبر برای طرفداران آیت الله خمینی بسیار دردناک بود زیرا سید مصطفی به عنوان فرزند یکی از مراجع عالیقدر، به همراه خانواده اش در تبعید به سر می برد.
رژیم پهلوی ابتدا اجازه نداد خبر درگذشت فرزند این مرجع تقلید در کشور پخش شود. برای همین مقلدان ایشان در ایران تصمیم گرفتند به سهم خود، دین خود را نسبت به این مرجع ادا کنند؛ بنابراین تصمیم گرفتند مجالس ختمی برای سید مصطفی خمینی برگزار کنند.
یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین مراسم ها، مجلسی بود که هشتم آبان از طرف بازرگانان و بازایان در مسجد ارک تهران برگزار شد. طبق گزارش خیلی محرمانه ساواک، «حدود ۲ هزار نفر از طبقات مختلف مردم از جمله جامعه روحانیت مبارز، دانشجویان، جامعه مهندسین ، رهبران جبهه ملی و نهضت آزادی، بازاریان و افراد عادی» در آن شرکت داشتند.
طبق گزارش مذکور که سند آن را در ذیل این سطور، ملاحظه می کنید و در ۱۴ آبان ۱۳۵۶ تهیه شده، حسن روحانی بعد از تلاوت آیاتی از قرآن کریم، جامعه روحانیت را به دو گروه تقسیم می کند: «دسته اول علما و روحانیونی هستند که خدا در قرآن از آنان یاد کرده این عده هیچگاه از ارشاد مردم و هدایت آنان به سوی خداپرستی و انصاف غافل نبوده و تسلیم حکام جائر و ستمگر نمی شوند. دسته دوم علما و روحانیونی هستند که ما آنان را روحانی نما یاد می کنیم. این گروه دزد لباس روحانیت هستند و چهره آنان برای بیشتر مردم شناخته شده بوده و به اعمال و رفتارشان واقف هستند… این افراد، تملق و چابلوسی را به آن حد رسانیده اند که حتی آیت قرآن را به نفع طبقه حاکم تفسیر کرده اند…»
ساواک در ادامه گزارشش درباره مبنر روحانی در مسجد ارک ، چنین نوشته است:
«او درباره محبوبیت روحانیت در جامعه و به ویژه محبوبیت آیت الله خمینی و اعتراض به تبعید او و نبودن آزادی بیان و مطبوعات و عدم نشر خبر فوت مصطفی خمینی صحبت نمود و روی منبر از دولت درخواست کرد که به خواسته های مردم و طبقه روحانیت و قانون اساسی احترام گذارد. در خاتمه برای مراجعت خمینی دعا کرد.»
در گزارش دیگری که در مجموعه ساواک در تاریخ نهم آبان ۱۳۵۶ درباره سخنرانی حسن روحانی نوشته شده، آمده است: «روحانی درمسجد ارک تهران گفته است از تمام کشورهای اسلامی و حتی اروپا و آمریکا صدها و بلکه هزاران تلگرام تسلیت به روح الله خمینی مخابره شده اما از ایران فقط سه تلگراف مخابره شده. وی در تحلیل علت این امر می گوید که در ایران، یا مردم به علت ترس از دولت تلگرام تسلیت برای خمینی نفرستاده اند و یا تلگرامهای آنها را مخابره نکرده اند.»
سند این گزارش را نیز در ادامه می بینید:
اما نکته مهم دیگری که در مراسم مسجد ارک رخ میدهد آن است که حسن روحانی در این منبر برای اولین بار، عنوان امام را برای آیت الله خمینی به کار می برد. او برای به کاربردن این عبارت نیز ادله ای داشت که آن را بعدها در کتاب خاطراتش اینگونه شرح داده است:
«ـ…بعد به ماجرای بت‌شکنی امام پرداختم و گفتم: چگونه امام به تنهایی بت شکنی را آغاز کرد و بالاخره موضوع را به شهادت حاج آقا مصطفی کشاندم و از ایشان تجلیل کردم و گفتم: امام اسماعیل خودش را هم به قربانگاه برد و او را به خداوند تقدیم کرد. ابراهیم خلیل(ع) وقتی از همه آزمایش‌ها سربلند بیرون آمد، به جایی رسید که خداوند درباره او فرمود: «انی جاعلک للناس اماما» من تو را به امامت مردم برگزیدم، بنابراین من هم برای رهبر عزیز انقلاب لقب «امام» را پیشنهاد می‌کنم و می‌گویم «امام‌خمینی». به محض اینکه این جمله را بر زبان جاری کردم، مردم با دنیایی شور و احساسات آن‌چنان صلواتی فرستادند که از شدت آن، مسجد به لرزه درآمد…»
تکثیر و توزیع نوار سخنرانی روحانی در شهرها
سخنرانی حسن روحانی در مسجد ارک به قدری مورد توجه مردم تهران قرار گرفته و آنان را تحت تاثیر قرار داده بود که نوارهای زیادی از این سخنرانی تهیه و در شهرهای مختلف مثل کازرون، قم و خراسان توزیع شد که این کارها نیز از چشم ساواک دور نماند و درباره این وقایع، گزارش تهیه کرد.
از جمله این گزارش ها، می توان به گزارشی اشاره کرد که در تاریخ ۲۵ بهمن ۱۳۵۶ توسط شهربانی استان خراسان برای ریاست ساواک استان تهیه شده بود و تصویر آن را می بینید:
شهربانی خراسان در این سند نوشته : « برابر اطلاع واصله ساعت ۲۱ روز ۲۵/۱۱/۱۳۵۶ درمنزل آیت الله سیدصادق شریعتمداری نواری از آقای دکتر روحانی که در مسجد ارک تهران بمناسبت فوت پسر خمینی پرشده و در آن از روح اله خمینی تقدیر و وی را به حضرت ابراهیم و حضرت رسول اکرم (ص) تشبیه نموده وا ظهار داشته خمینی برای دنیا لازم الاحترام است، پخش گردیده است.»
دستور ساواک برای تعقیب حسن روحانی
اثرگذاری سخنرانی حسن روحانی به عنوان واعظ منتقد، به قدری در جامعه شدت گرفت که ساواک طی نامه‌ای ( تصویر زیر) ضمن اعلام مشخصات شناسنامه ای او، دستور میدهد حسن روحانی به اتهام «تحریک مردم» تحت مراقبت قرار بگیرد.
ساواک پیش از آن دستور داده بود روحانی ممنوع المنبر شود اما بی توجهی حسن روحانی به این دستور و بی پروایی‌اش در سخنرانیهای انتقادی اش از حکومت شاه، باعث شد تا در نهایت ساواک تلاش میکند تا او را دستگیر کنند.
در سند دیگری که توسط رییس اداره عملیات یکم ساواک منتشر شده، به تحت تعقیب قرارگرفتن دکتر حسن روحانی در دماوند اشاره شده است و اینکه در نهایت حسن روحانی توسط برگزارکنندگان مجلس سخنرانی ، فراری داده میشود و پس از تغییر لباس ، شبانه به تهران باز می گردد.
ساواک در ماه های اخر دوره نظام پهلوی دوم و با شدت گرفتن اعتراضات مردمی در سال ۵۷ ، صرفا به ممنوع المنبرماندن دکتر حسن روحانی اکتفا میکند و در نهایت طبق آنچه در سند ذیل آمده، فقط موفق می شود که بعد از چهار شب منبر رفتن، دیگر اجازه ندهند حسن روحانی سخنرانی کند بدین ترتیب جلوگیری از سخنرانی حسن روحانی به عنوان یک دستاورد در گزارشی مکتوب می شود.
۲۷۲۱۸
