دایناسورها خونگرم بوده‌اند!

به گزارش ایسنا و به نقل از تی ای، پرندگان و پستانداران به طور مستقل بالاترین میزان سوخت و ساز را در میان حیوانات زنده دارا هستند. سوخت و ساز آنها سبب تولید گرمایی می‌شود که این گرما تنظیم دمایی فعال را امکان‌پذیر می‌کند و کنام‌هایی که می‌توانند اشغال کنند و سازگاری آنها با تغییرات محیطی را نیز شکل می‌دهد.

کنام یا آشیان یا پردازه(ecological niches) در دانش بوم‌شناسی مطابقت یک گونه با شرایط محیطی خاص برای ایفای نقش عملکردی خود در اکوسیستم است.

نتایج یک مطالعه جدید که توسط دانشمندان دانشگاه ییل آمریکا با هدف شناسایی نشانگرهای مولکولی استرس متابولیکی موجود در مواد اسکلتی انجام شده است داستان کلی روند سوخت و ساز دایناسورها را روشن کرده است. در این مطالعه محققان با انجام برخی بررسی‌ها دریافتند که اولین دایناسورها و پتروسورها دارای میزان سوخت و ساز فوق‌العاده بالایی بوده و حیوانات خونگرمی بوده‌اند.

جانور خونگرم(Homeothermy) به جانوری گفته می‌شود که میزان دمای بدنش بدون توجه به دمای محیط اطراف به‌ طور مداوم ثابت است. خزنده‌بال‌سانان یا خزندگان بالدار یا پتروسورها (Pterosaurs) راسته‌ای از خزندگان هستند که دوران میانه‌زیستی و از دوره تریاس پسین تا آخر کرتاسه پسین در سرتاسر جهان می‌زیستند.

“جزمین ویمن”(Jasmina Wiemann) نویسنده اصلی این مطالعه و دیرینه شناس سابق دانشگاه ییل که اکنون در موسسه فناوری کالیفرنیا مشغول است در این باره گفت: در حالی که بوم شناسان مدرن تمایل دارند  بر اهمیت میزان سوخت و ساز برای اطمینان از زنده ماندن حیوانات در آشفتگی‌های محیطی تاکید کنند اما ما در مطالعه خود نشان دادیم که سوخت و ساز تنها دلیل این امر که چرا پرندگان تنها گروهی از دایناسورها بودند که در طی رویداد انقراض دسته جمعی در پایان دوره کرتاسه زنده ماندند، نیست. بسیاری از دایناسورها با سوخت و ساز کارآمد مانند سوخت و ساز پرندگان امروزی نیز در آن دوره منقرض شدند.

در این مطالعه دانشمندان برخی نشانگرهای مولکولی را در مواد اسکلتی در حیوانات مدرن و گونه‌های منقرض شده، شناسایی کردند. این نشانگرهای زیستی اطلاعات زیادی درباره روند سوخت و ساز حیوانات باستانی در اختیار دانشمندان قرار می‌دهند.

“درک بریگز”(Derek Briggs) از دیگر نویسندگان این مطالعه گفت: تعامل حیوانات و نقشی که آنها در یک جامعه زیست محیطی ایفا می‌کنند در میزان سوخت و ساز آنها منعکس می‌شود. میزان سوخت و ساز نشان دهنده میزان اکسیژنی است که یک حیوان نسبت به توده بدن خود تنفس می‌کند.گرما به عنوان یک محصول جانبی تنفس اکسیژن، آزاد می شود که این گرما تعیین می‌کند آیا یک حیوان خون گرم است و دمای بدن ثابتی دارد یا خونسرد است و باید برای بقا به دمای بیرونی و محیط وابسته باشد.

بریگز افزود: در سال‌های اخیر، تحقیقات جدید روی دایناسورها تصویر کلی محققان از آنها را تغییر داده و تصور آنها از این جانوران را از غول‌های خزنده کند به درنگان چابک تغییر داده است، اما تاکنون میزان سوخت و ساز و تنظیم دمایی واقعی دایناسورها مورد بحث بوده است.

در این مطالعه دانشمندان بیش از ۵۰ مهره‌دار مدرن و فسیل به دست آمده از مجموعه‌ موزه تاریخ طبیعی پیبادی دانشگاه ییل را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند. سپس از روش‌های  میکروطیف‌سنجی لیزری مانند “طیف‌سنجی فروسرخ رامان” و “طیف‌سنجی تبدیل فوریه فروسرخ”(Fourier-transform infrared spectroscopy) برای ثبت نشانگرهای زیستی در استخوان‌های مهره داران مدرن و فسیل که به نور لیزر پاسخ می‌دهند، استفاده کردند. دانشمندان نشان دادند که بسیاری از دایناسورهای اولیه دارای میزان سوخت‌وسازی قابل مقایسه با پرندگان امروزی بوده‌اند.

بریگز گفت: دایناسورها، این حیوانات بسیار سریع و چابک دارای سطوح انرژی مانند حیوانات خونگرم مدرن بودند. با گذشت زمان، میزان سوخت و ساز در تمام گروه‌های “پرنده‌کفلان” از جمله استگوسور و تریسراتوپس کاهش یافت. پرنده‌کَفَلان(Ornithischia) راسته‌ای از دایناسورهای منقاردار گیاهخوار بودند. از آنجا که استخوان نشیمنگاهی(کفل) در این راسته به پرندگان شباهت دارد آنها را به این نام می‌نامند.

ویمن در ادامه در این باره افزود: داشتن چنین میزان سوخت و ساز پایینی نشان دهنده آن است که این دسته از دایناسورها به تنظیم دمایی رفتاری(behavioral thermoregulation) مانند آفتاب گرفتن و مهاجرت فصلی به اقلیم‌های گرم‌تر وابسته بودند. به نظر می‌رسد که خونگرم بودن چندین بار به طور مستقل در پستانداران، در خزندگان دریایی مانند پلسیوسوروس و در اورنیتودیران ها(گروهی که شامل دایناسورها و پتروسورها می شود) تکامل یافته است.

ویمن گفت که او و همکارانش امیدوارند رویکرد جدید زیست مولکولی آنها برای تجزیه و تحلیل فسیل‌ها به دیرینه‌شناسان و جانورشناسان کمک کند.

انتهای پیام