برنامه‌های حمایتی ویژه معاونت علمی ریاست جمهوری برای توسعه نوآوری‌های فراگیر اجتماعی-پیام امروز

روح الله دهقانی در سومین نشست شورای سیاستگذاری «دومین نمایشگاه ملی آبادیران» با بیان این‌که رفع محرومیت‌های مناطق کم‌تر برخوردار و آبادانی، مستلزم نقش آفرینی بخش‌های مردمی از یک سو و همراهی تمامی دستگاه‌های بخشی از سوی دیگر است، افزود: برنامه آبادیران، امروز، فراتر از یک نمایشگاه به دنبال شناخت نیاز‌ها و فرصت‌ها در مناطق کم‌تر برخوردار و پیوند بین ظرفیت‌های مردمی با نوآوری، فناوری و خلاقیت شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق در حل مسائل بومی و محلی است.

وی با تاکید بر این که برنامه ملی آبادیران یک ساختار جدید، اما منطبق بر تایید شورای عالی انقلاب فرهنگی، مبتنی بر منویات و تأکیدات رهبر معظم انقلاب اسلامی در راستای گفتمان مردمی سازی اقتصاد است، ادامه داد: سال گذشته نگاه به نمایشگاه آبادیران این بود که در نهایت با برگزاری این رویداد، معاونت علمی نیز در کنار دیگر نهاد‌هایی می‌ایستد که در حوزه محرومیت زدایی کار می‌کنند، اما نقش آفرینی آبادیران در قامت یک برنامه ملی، به هم‌افزا کردن دستگاه‌ها، همراهی و حرکت واحد برای محرومیت زدایی منجر شده است و امسال، با قوت بیش‌تری ادامه خواهد یافت.

دهقانی با بیان این‌که برنامه ملی آبادیران یک گام در تحقق گفتمان مورد تاکید مقام معظم رهبری مبنی بر مردمی‌سازی اقتصاد است، عنوان کرد: خوشبختانه دستگاه‌ها و نهاد‌ها در اهمیت بخشی به این گفتمان و برداشتن گام‌های عملی و اجرایی هم‌افزاتر از قبل شده‌اند و معاونت علمی، تنها بخش کوچکی از جریان پرشور محرومیت زدایی در کنار دیگر نهاد‌ها است. 

معاون علمی رئیس‌جمهور با بیان این‌که پیوند دانش، فناوری و نوآوری شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق به گروه‌های مردمی در درازمدت تآثیری شگرف در توسعه و آبادانی خواهد داشت، عنوان کرد: ایفای نقش شرکت‌ها و مردم به صورت جداگانه و به تنهایی، ممکن است تاثیرگذاری چندانی نداشته باشد، اما در پیوند دانش و نوآوری شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق به انگیزه، اراده و اشراف گروه‌های مردمی و جهادی، می‌تواند تاثیری شگرف و البته ماندگار به جای بگذارد.

رئیس بنیاد ملی نخبگان، یکی از مهم‌ترین رسالت‌های برنامه ملی آبادیران را تربیت و اعتلای نیروی انسانی فعال و کنش‌گر در مسیر محرومیت‌زدایی دانست و گفت: انسانی که ذیل این برنامه ملی تربیت می‌شود و رشد می‌یابد، همواره دغدغه محرومیت زدایی خواهد داشت و بعد‌ها در بسیاری از عرصه‌های دیگر نیز تاثیرگذار و الهام بخش خواهد بود. به شخصه هدف اصلی برنامه ملی آبادیران را تربیت انسان‌های اثرگذار و دغدغه‌مند در محرومیت زدایی و آبادانی می‌دانم.

دهقانی شناخت «نیازها» و «فرصت‌ها» را دو رکن مهم برنامه ملی آبادیران برشمرد و گفت: در برنامه ملی آبادیران، بازارسازی برای شرکت دانش‌بنیان هدف نیست، بلکه شناخت چالش‌ها و نیاز‌های مناطق کم‌تر برخوردار و حل مشکلی از مشکلات این مناطق، در دستور کار است. نباید از نیاز‌های این مناطق که عمدتاً درگیر نیاز‌های ابتدایی و چالش‌های متعدد هستند، نگاه بازار برای شرکت‌ها و خلق ارزش افزوده داشت، اما از دل رفع این نیازها، فرصت‌های ارزشمند و منحصر به فرد مناطق کم‌تر برخوردار، شناسایی می‌شوند و از دل این فرصت‌ها اشتغال، ارزش افزوده و بازار خلق می‌شود. بنابراین، رویکرد آبادیران در مسائل و نیازها، بازارمحور نیست و رویکرد تربیتی و اجتماعی است، اما حضور شرکت‌های دانش‌بنیان در مناطق محروم در پیوند با مردم، به کشف فرصت‌های خاص و ویژه‌ای برای این شرکت‌ها که عمر و ظرفیت خود را صرف حل مسائل آن منطقه کرده‌اند، منجر می‌شود که برای آنها ارزش افزوده را به ارمغان می‌آورد.

وی با بیان این‌که گفتمان مردمی‌سازی رهبر معظم انقلاب و عزم برنامه ملی آبادیران، طی سال‌های آینده تحولات چشمگیری را در کشور رقم می‌زند، عنوان کرد: رهبر فرزانه انقلاب اسلامی با تفکر، استمرار و تکرار بر گفتمان‌سازی در حوزه علم و فناوری، بیش از دو دهه به صورت مستمر و خستگی ناپذیر تأکید کردند. نتیجه تحقق این گفتمان را امروز در اقتدار کشور و جایگاه مطلوب ایران در قله‌های تولید علم می‌توان به وضوح مشاهده کرد، به طوری‌که دنیا بر این پیشرفت و اقتدار علمی، اذعان دارد. رهبر معظم انقلاب اسلامی در دهه اخیر بر گفتمان مردمی سازی تاکید دارند و مدتی است مسوولان کشور به تکاپو افتاده اند که چطور می‌توان مردم را در فضای اقتصاد و حکمرانی کشور دخیل کرد. در آغاز راه هستیم و طبیعی است فراز و نشیب‌هایی وجود داشته باشد، اما با تثبیت و تحقق گفتمان مردمی سازی اقتصاد به فضل الهی در یک دهه آینده تحولات چشمگیری در کشور رخ خواهد داد و برنامه ملی آبادیران را گامی ارزشمند در تحقق گفتمان مردمی‌سازی اقتصاد رهبر معظم انقلاب می‌دانم.

معاون علمی رئیس جمهور با اشاره به نوآوری‌های فراگیر به عنوان گفتمان سوم زیست‌بوم اقتصاد دانش‌بنیان، افزود: شرکت‌های دانش بنیان یک‌سکو و مدل حکمرانی مبتنی بر نقش آفرینی جامعه نخبگان علمی و فناوری هستند. با توجه به نقش آفرینی جامعه علمی در این شرکت‌ها، مردم جامعه نقش خاصی در این حوزه ندارند و نهایتاً می‌توانند به عنوان سرمایه‌گذار این شرکت‌ها فعالیت کنند. دسته دیگری از این سکوها، شرکت‌های خلاق هستند که این شرکت‌ها نیز به دلیل ماهیت مبتنی بر فرهنگ و هنر، نخبگان و فعالان حوزه‌های فرهنگ و هنر، بازیگران اقتصاد صنایع خلاق هستند؛ بنابراین برای رفع شکاف‌های حاصل از فناوری و نوآوری نیازمند حلقه‌های واسط هستیم که نقش عموم مردم جامعه را در اقتصاد دانش‌بنیان پررنگ کند. موضوع «نوآوری‌های فراگیر» که مفهومی جدید و مجزا از شرکت‌های دانش بنیان و خلاق است، ناظر به این ضرورت و به عنوان خط سوم گفتمان توسعه اقتصاد دانش بنیان مطرح می‌شود.

وی افزود: نوآوری‌های فراگیر و اجتماعی، محل نقش آفرینی بدون واسطه مردم جامعه است و از همین رو، این نوآوری‌ها به مراتب دشوارتر از نواوری‌های فناوری یا صنایع خلاق است. به طور جدی در معاونت علمی در حال تدوین طرحی برای ایجاد یک سکوی حکمرانی و توسعه نوآوری‌های فراگیر اجتماعی در کنار شرکت‌های دانش بنیان و خلاق هستیم و در این بسته، مجموعه‌ای از حمایت‌ها، آیین‌نامه‌ها، تسهیل‌گری‌ها و تنظیم گری‌ها به منظور نقش آفرین کردن مردم در عرصه نوآوری، تعریف خواهد شد.