نوشته های مشابه
در اجلاس بین‌المللی سال ۲۰۲۲ روزنامه‌نگاران جهان، درباره‌ی وضعیت شیوع فیک‌نیوز در ایران همانند سایر نقاط جهان، تاثیر آن بر رسانه‌های رسمیت‌دار و نیز شیوه‌ی مواجهه خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) با خبرهای جعلی صحبت شد.
به گزارش ایسنا، اجلاس جهانی روزنامه‌نگاران امروز ـ ۲۵ آوریل ـ با مشارکت روزنامه‌نگاران کشورهای قاره‌های مختلف جهان آغاز شد. این اجلاس امسال هم برای سومین دوره متوالی به‌دلیل همه‌گیری ویروس جدید کرونا، به‌صورت برخط برای روزنامه‌نگاران و سخنرانان دیگر کشورها و با حضور سخنرانان و میزبانان کره‌ای در محل هر ساله اجلاس در سئول برگزار شد.
در نخستین روز این اجلاس دوروزه که به موضوع «وضعیت فعلی حقیقت‌سنجی در روزنامه‌نگاری جهان و راهکارهای سازمانی خودتنظیمی رسانه» اختصاص داشت، ۳۰ سخنران به‌ترتیب از کشورهای کره جنوبی، آلبانی، بحرین، بنگلادش، چین، کلمبیا، دانمارک، آلمان، هندوستان، ایران، ایرلند، ایتالیا، قزاقستان، قرقیزستان، مغولستان، نپال، پاکستان، گینه نو، فیلیپین، پرتغال، روسیه، سومالی، ایالات متحده آمریکا، ویتنام و غنا به بیان نگاه‌های ذهنی خود در این زمینه پرداختند. بخش پایانی اجلاس نیز به مناظره و تبادل نظر بین روزنامه‌نگاران حاضر در اجلاس، درباره نگاه‌های مطرح شده در این کنفرانس اختصاص داشت.
از ایران، پونه ندایی و علیرضا بهرامی در روز نخست اجلاس سخنرانی کردند.
متن سخنرانی بهرامی «ساعت ضد آب در دستان روزنامه‌نگار» ایراد شد، به شرح زیر است:
«شبکه‌های اجتماعی که به زندگی آدم‌ها آمدند، برخی این فرضیه را مطرح کردند که عصر رسانه‌های رسمی به پایان رسیده است. اما حداقل تاکنون این فرضیه محقق نشده است. بلکه شاید برعکس آن قوت گرفته است.
زمانی با اختراع تلفن این گمانه مطرح شده بود که عصر کتاب به پایان رسیده است. اما این‌چنین نشد. بعد از آن با اختراع اینترنت و نقش کلیدی آن در زندگی آدم‌ها، باز فرض پایان عمر کتاب مطرح شد. اما باز هم این‌چنین نشد.
البته برخی افراد که سود خود را در تثبیت این باور می‌دیدند، این عقیده را مدام تبلیغ کردند.
اما واقعیت چیست؟ اجازه بدهید کمتر به بحث‌های نظری بپردازم و به یک موضوع مصداقی در رسانه‌های کشورم، ایران، بپردازم. در ایران، مخصوصا با گسترش یافتن شبکه‌های اجتماعی، یکی از انواع اخبار جعلی که زیاد شد، خبر جعلی درگذشت چهره‌های مشهود بود. مخصوصا کسانی که سابقه بیماری داشتند یا پیر بودند.
این‌گونه خبرها در روزهای تعطیلات سال نو ایرانی، که تقریبا دو هفته است، بیشتر منتشر شد. اما برخی از چهره‌هایی که در چند سال گذشته خبر مرگشان منتشر شد، هنوز زنده هستند. برخی از رسانه‌های ایرانی قربانی خبرهای جعلی شبکه‌های اجتماعی شدند. در خبرگزاری من، ایسنا، یک استراتژی مشخص در این زمینه انتخاب شد. «منبع دوم»؛ بیش از پیش اهمیت یافت. در ایسنا پس از دریافت خبر درگذشت افراد مشهور یا مهم، این خبر تنها زمانی منتشر میشود که یک منبع دوم آن را تایید کرده باشد. منبع دوم، در بسیاری موارد، یکی از اعضای خانواده است. گاهی هم انجمن صنفی که آن فرد هنرمند عضو آن بوده و وظیفه برنامه‌ریزی مراسم تدفین را برعهده دارد.
البته در ایسنا هم بحث قدیمی «سرعت» خبر مهمتر است یا «دقت» (درستی) خبر، مطرح است. ما معتقدیم که «سرعت» خبر خیلی مهم است اما «دقت»، از نفس کشیدن هم مهمتر است. این معادله چگونه حل میشود؟ نکته اساسی در همین‌جاست. سرعت در انتشار خبر را هر فرد غیرحرفه‌ای می‌تواند داشته باشد. هر راننده غیرماهر می‌تواند با سرعت سرسام‌آوری خودرو را براند اما سرعت انتشار خبر برای یک روزنامه‌نگار حرفه‌ای، یک سرعت متفاوت است. درواقع سرعت یک راننده ماهر و سرعتی اطمینان‌بخش است. پس می‌توان گفت که روزنامه‌نگارانی موفق هستند که هیجان را با تجربه بتوانند مخلوط کنند.
اینجاست که “تهدید” به “فرصت” تبدیل میشود. به مرور زمان و با مشخص شدن جعلی بودن خیلی از خبرهای این‌چنین در شبکه‌های اجتماعی، استناد به رسانه‌های استاندارد، اهمیت پیدا کرد. در شبکه‌های مجازی وقتی خبری منتشر کردند، سعی کردند یادآوری کنند که این خبر را رسانه‌های رسمی هم منتشر کرده‌اند. حتی گاهی برای آنکه مخاطب، خبرشان را باور کند، به دروغ گفتند که این خبر را یک رسانه استاندارد منتشر کرده است. تعدادی از خبرهای جعلی در شبکه‌های اجتماعی ایران، به ایسنا نسبت داده شده است؛ درصورتی‌که ایسنا آن خبر را منتشر نکرده بود. این نشان می‌دهد که رسانه‌هایی که رفتار حرفه‌ای خود را تقویت کردند و در تقلید از شبکه‌های اجتماعی، اصالت خود را از دست ندادند، همچنان یک منبع موثق به‌شمار می‌روند. به نظر می‌رسد که این وضعیت در آینده، بیشتر به نفع رسانه‌های استاندارد خواهد شد.
رسانه باید مانند ساعت ضد آب عمل کند. زمان دقیق را نشان بدهد، بدون آنکه تحت تاثیر عوامل بیرونی، سرعت عقربه‌هایش زیاد یا کم شود.»
در روز دوم و پایانی اجلاس ۲۰۲۰ روزنامه‌نگاران جهان که با موضوع «تغییر جامعه توسط روزنامه‌نگاری» برپا خواهد شد نیز همین تعداد سخنران از قاره‌های مختلف جهان به تشریح نگاه‌های خود زیر عنوان یادشده خواهند پرداخت. در روز دوم اجلاس، ایران سخنرانی نخواهد داشت.
انتهای پیام
