شرح دعای روز سیزدهم ماه رمضان؛ چگونه قلب خود را تطهیر کنیم؟

«لَّهُمَّ طَهِّرْنِی‌ فیهِ مِنَ الدَّنَسِ وَالْأَقْذارِ، وَصَبِّرْنی فیهِ عَلی‌ کائناتِ الْأقْدارِ، وَوَفِّقْنی‌ فیهِ لِلتُّقی وَ صُحْبَةِ الْابْرارِ، بِعَوْنِکَ یا قُرَّةَ عَیْنِ الْمَساکین»

«خدایا در این ماه‌مرا از پلیدی‌ها و آلودگی‌ها پاک گردان و در برابر مقدّرات شکیبایم کن و بر پرهیزگاری و همنشینی نیکان موفّقم بدار، به یاریت ای روشنی چشم نیازمندان»

آیت الله مکارم شیرازی در شرح دعای روز سیزدهم ماه رمضان آورده است:

لزوم رفع آلودگی از روح و جان در ماه مبارک رمضان؛ راه‌های تطهیر قلب، ضرورت صبر در برابر قضا و قدر الهی و ترسیم شاخص‌ترین و برترین مصادیق ابرار و نیکان؛ از جمله مهم‌ترین نکات دعای روز سیزدهم ماه مبارک رمضان به شمار می‌آید.

ماه رمضان؛ فرصت کلیدی در طهارت روح و جان

همان‌گونه که جسم انسان برای زدودن چرک و آلودگی از بدن، نیاز به شست‌وشو دارد روح آدمی نیز به شست‌وشو نیازمند است تا آلودگیِ گناه‌ را با آن، از خود بزداید.

حال اگر کسی به میهمانی و ضیافت الهی می‌رود نیز باید از طریق توبه، استغفار، تقوا و عبودیت، اول خود را شست‌وشو دهد و لباس تمیز بر تن کند، آن‌گاه در میهمانی الهی قدم بگذارد، نه اینکه با لباس آلوده در آن شرکت جوید.

این مسأله نشان می‌دهد ماه مبارک رمضان، فرصت طلایی در شست‌وشوی‌ از گناهان‌ و مغفرت و آمرزش الهی است.  به ویژه شب‌های قدر ماه مبارک رمضان‌ که باید به احیا و شب‌زنده داری، توبه، راز و نیاز پرداخت و با جرقه توبه، قلب ظلمت زده‌ را روشن کرد و در سایه این نور و روشنایی از اعمال گذشته دست شست و به سمت خداوند حرکت کرد.

این مسألۀ مهم در واقع بازنمایی دقیق روایات است که می‌گوید مردم باید بعد از لغزش‌ها و گناهان فوراً توبه کنند؛ یعنی، با آب توبه آثار آن را از دل و جان بشویند.

این‌چنین استغفار در ماه مبارک رمضان، شستن زنگار گناه به شمار می‌آید؛ چرا که قلب بر اثر گناه زنگار می‌گیرد و باید با استغفار زنگار آن را زایل کرد؛ پس از شستشوی‌ زنگار دل با استغفار، قلب آماده حرکت به سوی خدا و توبه به درگاه حضرتش می‌شود. خلاصه این که اوّل شستن زنگار دل، سپس نوشتن نام خدا بر صفحه قلب.

طهارت باطنی، عبارت است از پاک کردن نفس از رذائل اخلاقی و برنامه‌های پست و فرومایه و پاک کردن عقل از افکار هلاک کننده و آنچه باعث گمراهی و گمراه کردن است و نیز عبارت است از پاک کردن سرّ درون از نظر به اغیار و پاک کردن تمام اعضاء از کارهائی که عقلاً و شرعاً ناپسند است.

در این جهت باید قلب و روح را از گرفتگی و کثافات تطهیر کرد، باید قلب را که مخرج حروف و کلمات است تطهیر کرد، تا حرف و کلمه‌ای به جز در راستای الله خارج نگردد، باید چنان تطهیر کرد که گویا در قلب فقط مقاطع حروف الله جای دارد و بس.

از این رو می‌گوییم صورت و وجه دل را از کدورات نفسانی پاک کن تا آبروئی نزد محبوب حاصل کنی، وقتی بنا باشد بدن و لباس از نجاسات پاک باشد، آیا قلب سزاوار پاکی نیست؟ و وقتی قشر و پوسته نزدیک بدن باشد و قشر و پوسته بعید یعنی جامد واجب التطهیر باشد، قلب و درون تطهیرش اوْجب خواهد بود.

تسلیم در برابر قضا و قدر الهی

در روایات اسلامی آمده است که اگر انسان در مقابل مصیبت صبور و شکور باشد خداوند به او پاداش می‌دهد و اگر ناشکری و بی‌تابی و جزع کند اجر و پاداشی نخواهد داشت.

لذا لازم است انسان جلوی طغیان عواطف را بگیرد و زبان به‌ ناسپاسی نگشاید و بی‌تابی نکند و سخنانی که دلیل بر عدم خشنودی در مقابل مقدرات الهی است نگوید تا از اجر و پاداش الهی برخوردار باشد و شایستگی خود را از نظر خویشتن‌داری اثبات کند.

البته ابراز احساسات در اسلام ممنوع نیست، زیرا سرچشمه‌های عاطفی دارد و اسلام هرگز با عواطف مردم مبارزه نکرده است. آنچه ممنوع است بی‌تابی و اظهار ناشکری، حرکات و سخنانی است که دلیل بر شکایت از تقدیرات الهی باشد.

برترین مصادیق ابرار و نیکان

تأمل در آیات قرآن کریم نشان می‌دهد که منظور از «ابرار» افراد عادی نیستند؛ بلکه در اوج عظمت و قرب به خدا قرار دارند؛ یعنی حضرت علی (ع) و فاطمه (س) و فرزندانش که شاخص‌ترین و برترین مصادیق ابرار و نیکان هستند.

انتهای پیام